• Włochy
• Veneto
• Lombardia
• Lugana
• Zenato
• Turbiana
• Le Morette
• Otella
• Pasini San Giovanni

7 rzeczy o Luganie

1. Co to takiego? – niewielka, wielokrotnie przez nas polecana, włoska apelacja. Położona na południowym brzegu Jeziora Garda, należy do dwóch regionów – Lombardii i Veneto. Produkuje cenione i popularne w wielu krajach białe wina. W Polsce wciąż niedoceniana i trudno dostępna.

2. Terroir – Mikroklimat Lugany, podlegający wpływom bryzy znad Jeziora Garda, jest łagodny. Wahania pomiędzy temperaturą dnia i nocy nie są tu duże. Gleba jest polodowcowa, przede wszystkim gliniasta, na wyżej położonych terenach piaszczysta. Podczas suszy wysycha na kamień, a podczas ulewnych deszczy zamienia się w błoto. By temu zapobiec stosuje się tu specjalny system formowania gruntu – baulaturę. Rzędy krzewów sadzi się na lekkim podwyższeniu, tak żeby nadmiar wody mógł spływać do wyżłobionych po jego bokach rynien.

3. Co tam się uprawia? – Przede wszystkim stanowiący przynajmniej 90% wszystkich win z oznaczeniem Lugana DOC, charakterystyczny dla tego obszaru, stary i szlachetny szczep turbiana. Turbiana, zwana też Trebbiano di Lugana, różni się znacząco od popularnego i neutralnego trebbiano di Abruzzo czy trebbiano di Toscana. Badania genetyczne pokazują, że jest za to tożsama z verdicchio z Marche, a dokładnie rzecz biorąc jest jego biotypem. Chociaż regulacje dotyczące produkcji dopuszczają użycie 10% winogron z innego białego, niearomatycznego szczepu, coraz więcej lokalnych producentów używa do produkcji lugany wyłącznie turbiany

4. Klasyfikacja win – Można wyróżnić pięć rodzajów win z Lugany:

• Lugana (podstawowa) – wizytówka apelacji, na którą przypada 90% produkcji. Zwykle ma jasnosłomkowy kolor, aromaty kwiatów i migdałów, cytrusową świeżość, a nierzadko głębię i mineralność.
• Lugana Superiore – musi być starzona przynajmniej rok (niekoniecznie w beczce). Ma ciemniejszy, wpadający w złoto kolor. Jest bardziej złożona, często pojawiają się w niej nuty ziół i orzechów.
• Lugana Riserva – starzona przynajmniej dwa lata, z tego przynajmniej sześć miesięcy w butelce. Często pojawiają się w niej nuty prochu i balsamiczne.
• Lugana Vendemnia Tardiva – produkowane od niedawna słodkie wino z późnych zbiorów, które odbywają się z reguły na przełomie października i listopada.
• Lugana Spumante – musująca wersja Lugany. Powstaje metodą Charmata (wina są prostsze, bardziej cytrusowe) lub tradycyjną (złożone i ciekawsze).

5. Kiedy je pić? – Miejscowi producenci prezentując swoje wina lubią przywoływać zdanie Luigi Veronelliegio, włoskiego publicysty, anarchisty i krytyka winiarskiego (w 1964 roku wydał swój słynny przewodnik ,,Wina Włoch”): ,,Pij bardzo młode wina z Lugany i ciesz się ich świeżością. Pij je po dwóch lub trzech latach po zbiorach by odkryć ich złożoność. Pij je dziesięć lat po zbiorach a będziesz zadziwiony ich szlachetną wyrazistością”. I rzeczywiście: wina te mają zaskakujący potencjał do starzenia. Młode są bardzo dobre i świeże, ale dziesięcioletnie i starsze wina potrafią zachwycić.

6. Do czego? – Wina Lugany doskonale współgrają z lokalnym jedzeniem, a więc przede wszystkim z rybami z Jeziora Garda. Pasują jednak równie dobrze do ryb morskich i owoców morza. Świetnie sprawdzają się podawane do sushi i sashimi (pewnie stąd ich popularność w Japonii). Ale także do białych mięs, takich jak kurczak czy królik. Idealne w towarzystwie risotta, polenty, makaronów. Słodką Luganę Vendemnia Tardiva dobrze podać do serów – zarówno do świeżych, takich jak ricotta czy robiola, jak i dojrzewających, takich jak parmezan.

7. Polecani producenci – Na szczególną uwagę zasługują według mnie: Otella, Pasini San Giovanni (przede wszystkim ich bardzo dobra, klasyczna Lugana Bio 2017). Świetne wina robi także Zenato (importer: Endorwina), od którego polecam: wytrawną Lugana Metodo Classico Brut 2015 i strukturalną Lugana Riserva 2015. Warto zwrócić też uwagę na Le Morette (importer: Sobiesław Zasada), gdzie powstają warte polecenia: świeża i delikatna Lugana Mandolara 2017 i produkowana z bardziej dojrzałych owoców, ale zaskakująca świeżością Lugana Benedictus 2016.

Do Lugany podróżowałam na zaproszenie Consorzio Tutela Lugana DOC