• Austria
• Grüner Veltliner
• Weinviertel
• Saurüssel

8 rzeczy o Weinviertel

1. Co to jest Weinviertel?

Weinviertel to największy okręg winiarski Austrii. Winnice zajmują niemal 14 tys. ha, powstaje tam około 30% austriackich win. Formalnie wchodzi w skład regionu winiarskiego Dolna Austria – Niederösterreich i jest jedną z jego czterech ćwiartek, od dawien dawna specjalizującą się w produkcji wina – stąd nazwa. (Pozostałe to zalesiony górzysty Waldviertel, produkujący głównie owoce Mostviertel oraz leżący na południe od Wiednia, znaczniej bardziej zurbanizowany Industrieviertel).

2. Gdzie leży Weinviertel?

Na północno-wschodnim skraju Austrii. Od południa sięga granic Wiednia, od północy – granica z Czechami, od wschodu – ze Słowacją. Na zachodzie zaś winnice graniczą ze wzgórzami Manhartsberg (notabene słynącami z dębów, używanych do wyrobu cenionych beczek do leżakowania wina). Jedno z głównych miasteczek regionu – Poysdorf – znajduje się tuż przy granicy austriacko-czeskiej; z Wiednia dojedziecie tam w ciągu godziny, ze Śląska – poniżej czterech.

3. Jakie szczepy uprawia się w Weinviertel?

Zdecydowanie główną odmianą Weinviertel jest grüner veltliner – zajmuje on ok. 8 tys. ha winnic, co stanowi niemal połowę areału grünera tak w Austrii, jak i na całym świecie. Drugie miejsce zajmuje zweigelt (13% upraw). W pierwszej dziesiątce znalazły się też welschriesling, riesling, müller-thurgau, muskateller, weissburgunder i chardonnay oraz czerwone: blauer portugieser i blauburger.

4. Wewnętrzny podział Weinviertel

Weinviertel to region mocno zróżnicowany – zarówno pod względem gleb, jak i rzeźby terenu. Zwyczajowo dzieli się go na trzy części. Na południowym wschodzie, pomiędzy Auersthal i Mannersdorf, silnie odczuwalne są wpływy klimatu kontynentalnego znad rozległej Niziny Panońskiej i rzeki Morawy (niem. March). Dominują tu grüner veltliner, riesling i pinoty, ale i traminer – z którego powstają także wina słodkie.

Suchy, gorący mikroklimat zachodniej części Weinviertel, w okolicy doliny Pulkau i Mailberg, sprzyja uprawie odmian czerwonych. Na granitowych glebach w okolicy Röschitz dobrze czują się natomiast grüner veltliner i riesling.

W pobliżu Poysdorfu, w północno-wschodniej części Weinviertel, na glebach lessowych i wapiennych rosną grüner veltliner i welschriesling, ale także weissburgunder. Jest tu chłodniej z uwagi na bliskość Masywu Czeskiego, dlatego obok win spokojnych powstaką tu także – musujące (Sekt).

5. Co to jest Weinviertel DAC?

DAC – Districtus Austriae Controllatus – to oznaczenie jakościowe dla win o cechach typowych dla okręgu, z którego pochodzą – swego rodzaju apelacja kontrolowanego pochodzenia. Weinviertel DAC obejmuje wyłącznie wina powstające z grüner veltlinera. Była to pierwsza apelacja w Austrii – wprowadzono ją w 2002 roku (dziś system DAC obejmuje już wszystkie okręgi winiarskie w Austrii).

Żeby wino mogło uzyskać status Weinviertel DAC, musi mieć powyżej 12% alkoholu i być wytrawne (cukier resztkowy poniżej 6 g/l). Musi posiadać cechy typowe dla grüner veltlinera z Weinviertel (owocowe i pieprzne nuty); co ważne, nie dopuszcza się aromatów beczkowych ani związanych ze szlachetną pleśnią. „Typowość” ocenia panel degustacyjny – 5 spośród 6  członków komisji musi ocenić wino pozytywnie.

W 2009 roku wprowadzono drugą kategorię – Weinviertel DAC Reserve. Ten status mogą uzyskać grüner veltlinery o mocniejszej budowie (min. 13% alkoholu), zaś nuty beczkowe i szlachetnej pleśni (spotykane jednak sporadycznie) są dozwolone. Wina, które spełniają takie same wymagania jak Weinviertel DAC Reserve, ale spędziły w butelce pół roku więcej, mogą uzyskać status Weinviertel DAC Grosse Reserve.

Celem wyróżniania statusem DAC było ułatwienie konsumentom znalezienia butelek wina o zdefiniowanych cechach i zapewnienie poziomu jakościowego. Pomysł przyznawania statusu DAC był istotny, gdy wina austriackie potrzebowały odzyskania reputacji po aferze glikolowej. Niemniejsze znaczenie miał fakt, że Weinviertel był regionem kojarzonym ze znaczną produkcją win o wątpliwej jakości, a grüner veltliner pozostawał szczepem mało znanym. Etykiety austriackich win z długimi nazwami geograficznymi uważano za niejasne. Wyróżnienie win o dobrze określonych cechach miało pomóc Weinviertel uzyskać rozpoznawalność. Zamysł się powiódł – kategoria odniosła komercyjny sukces i została z czasem rozszerzona na inne okręgi. Z drugiej strony nie brakowało krytyków, którzy wskazywali na uniformizację i nadmiernie techniczny styl produkowanych pod określony styl win. Wielu winiarzy odchodzi od tworzenia win tak stereotypowych, wybiera wina niefiltrowane, dojrzewające w amforach czy macerowane na skórkach – z uwagi na brak „typowości” deklasowane są one do kategorii win regionalnych Niederösterreich.

6. Inne oznaczenia jakości win w Weinviertel

Od 2023 roku czołowe wina z Weinviertal mają być oznaczane kategorią Erste Lage (austriacki odpowiednik premier cru). Jest to skutkiem przystąpienia winiarzy z tego okręgu do stowarzyszenia czołowych austriackich winiarni ÖTW. Weinvertel dołączy zatem do Kamptal, Kremstal, Traisental, Wagram, Carnuntum oraz od niedawna – Wachau i Thermenregion. Obok kryteriów technicznych, związanych z DAC Reserve i Grosse Reserve, dojdą więc geograficzne – najlepsze działki będą klasyfikowane wg rygorystycznego systemu.

7. Co to jest Poysdorfer Saurüssel?

Poysdorfer Saurüssel jest jedną z najstarszych w Austrii marką win – powstała ona w 1959 roku. W 2003 roku zniknęła z rynku, jednak w 2010 został reaktywowana. Obecnie saurüssele produkowane są przez 15 producentów. Wina powstają ze szczepu grüner veltliner pochodzącego z Weinviertel wyłącznie w okolicach miasteczek Poysdorf i Katastral. Saurüssel to typowe wino balkonowe i dobra baza do szprycera – jest zawsze wytrawny, lekki, owocowy i ma nie więcej niż 11,5% alkoholu.

8. Polecani producenci w Weinviertel

Fani klasyki znajdą coś dla siebie u Marion i Manfreda z winiarni Ebner-Ebenauer oraz winiarni Taubenschuss i Pfaffl– najczęściej nagradzanej winiarni w okręgu. Z rieslingów (także słodkich) słynie natomiast Weinrieder. Lekkie, często w bardziej owocowym niż mineralnym stylu grunery (i nie tylko) można łatwo znaleźć w winiarni Gruber Röschitz. W biodynamicznej winiarni rodzeństwa Schödl znajdziecie wytrawne pét-naty i świetne sekty. Michael Gindl to natomiast adept stylu „naturalnego”.