Odmianowy mętlik
Kiedy zaczynamy poważniej interesować się winem, nieuchronnie próbujemy uporządkować sobie wiedzę zdobywaną podczas wakacyjnych wyjazdów, rozmów z winiarzami, degustacji, wreszcie podczas lektury winiarskich przewodników. Ważną, jeśli nie najważniejszą tej wiedzy częścią jest znajomość winnych szczepów, ich nazw, geograficznego zasięgu, przypisania do regionów i apelacji. Więc uczymy się i kiedy już wydaje się, że coś zaczyna się układać, nagle, niedbale przez winiarza rzucona nazwa powoduje konsternację i zdziwienie. „O co mu chodzi? To chyba pomyłka, to przecież tu nie rośnie.” Nagle cała nasza wiedza chwieje się w posadach i potrzeba niemałej determinacji i uwagi, aby dotrzeć do sedna. Pół biedy, jeśli nazwa szczepu w konkretnym regionie różni się zasadniczo od ogólnie przyjętej. W końcu nauczymy się, że sémillon rouge to w Médoc po prostu merlot, że melon d’Arbois to chardonnay – tyle, że w Jurze, bo z kolei w austriackiej Styrii częściej spotkamy nazwę morillon, zaś nad Mozelą powiedzą nam auxerras.
Gorzej jeśli w różnych regionach ta sama nazwa przypisana jest do zupełnie innych odmian. Ot, na przykład malvoisie. Na ogół będzie to któryś z kilkudziesięciu szczepów z rodziny malvasia ale… No właśnie. We Francji zależnie od regionu będzie to: pinot gris, savagnin, clairette, bourboulenc lub macabeo, a na Korsyce – vermentino. Ostatecznie może to być po prostu malvoisie, ale na to bym nie liczył. Ktoś powie, że to Francuzi tak wszystko komplikują i będzie miał rację. Ale nie tylko oni. Weźmy tempranillo. Przyzwyczailiśmy się do różnych tint (roriz, toro, pais, etc), tolerujemy ull de llebre, cencibel i jaciverę, polubiliśmy nawet aragonês z Alentejo. Ale uwaga, zamawiając aragonés w okolicach Madrytu możemy dostać garnachę, bo akurat tam taką jej nadano nazwę.
Wiele nieporozumień może także spowodować trebbiano, a ściślej trebbiano di toscana czyli jedna z kilkunastu odmian występujących pod tą nazwą we Włoszech. We Francji znamy ją generalnie jako ugni blanc, ale ta prostota znika natychmiast gdy udamy się do Bordeaux, gdzie nazywa się ją saint-émilion albo, co gorsze, muscadet. Nazwy te powstawały w czasach, gdy o badaniach DNA nikt nie słyszał, ampelografia ograniczała się do badania pokroju liści, zaś wiele szczepów było nagminnie ze sobą mylonych – jak choćby carmenère z cabernet franc we Friuli czy z merlotem w Chile. Poniżej parę znanych szczepów wraz z nazwami mogącymi powodować pomyłki.
Cabernet franc – poza wieloma innymi synonimami nazywany bywa (w kraju Basków, na południowym wschodzie departamentu Gironde) carbouet, którą to nazwę dzieli ze swoim potomkiem cabernet sauvignon.
Carignan – z tym na ogół sprawa prosta, choć w departamencie Gard bywa określany jako mataro, czyli tak samo jak w Australii mourvèdre.
Chenin blanc – jeśli już trafi do Aveyron w Masywie Centralnym, jak kameleon zmienia nazwę na gamay blanc.
Malbec – nazywany we Francji (poza Bordeaux) cot, w Quercy zmienia nazwę, nie wiedzieć czemu na auxerrois. Trudniej tu o pomyłkę, bo przynajmniej od swego alzackiego imiennika różni się kolorem.
Folle blanche – czyli podstawa armaniaków, uprawiana głównie w Sud-Ouest, z nieznanych powodów ochrzczona picpoul, zupełnie jak langwedocki szczep, z którym nie ma nic wspólnego.
Pinot gris – w Burgundii, gdzie ma prawo obywatelstwa na równi z chardonnay nazywa się pinot beurot, w Sabaudii i nad Loarą – malvoisie, wreszcie w Lotaryngii – auxerrois gris.
Pinot noir – w Jurze i Szwajcarii znany jako savagnin noir, w Styrii – co nie dziwi – morillon noir. Za to zaskakująca może być włoska nazwa pignola, którą łatwo pomylić z coraz bardziej, znanym z Friuli szczepem pignolo, a także zupełnie inną pignolą występującą w Lombardii.
- 2
- …
Komentarze