• Hiszpania
• Monastrell
• Jumilla
• Kastylia–La Mancha
• Murcia

Jumilla DOP: królestwo monastrella

Jeśli spędzacie wakacje na południu Hiszpanii, choćby w ulubionym przez polskich turystów Alicante, zróbcie sobie dzień przerwy, porzućcie plażę i drinki przy basenie. Dojazd do Jumilla DOP, która jest najstarszą winiarską apelacją Hiszpanii, zajmie wam niewiele ponad godzinę samochodem. Warto!  Nie tylko dla pięknych krajobrazów, doskonałej oliwy i chyba najlepszych w całej Hiszpanii migdałów. Przede wszystkim dla wina z odmiany monastrell, która niepodzielnie rządzi w tutejszych winnicach.

Co warto wiedzieć o Jumilla DOP?

To hiszpańska apelacja na południowym wschodzie kraju, obejmująca 19 tys. hektarów winnic. Tradycja winiarstwa na tych terenach sięga 3000 r. p.n.e. W 1966 roku Jumilla zyskała status DOP. Dziś winorośl uprawia tu 1700 winogrodników. W skład apelacji wchodzi 38 winnic z sąsiadujących ze sobą regionów Murcja oraz Kastylia–La Mancha.

Eko z natury

Klimat regionu można opisać krótko: mnóstwo słońca (3000 godzin słonecznych w roku) i ekstremalnie sucho, bo deszcze padają rzadko i skąpo (poniżej 300 mm rocznie). Do tego sporo wiatru i orzeźwiające poranne mgły. Lata są bardzo gorące – do 49 stopni Celsjusza – zaś zimy stosunkowo chłodne, do minus 10 stopni. Warunków takich nie lubią szkodniki, a choroby grzybowe występują rzadko. Wszystko to sprzyja uprawie ekologicznej i ograniczeniu do minimum użycia herbicydów i pestycydów, dlatego 75 proc. tutejszych winnic posiada certyfikaty ekologiczne. To odsetek wyższy niż gdziekolwiek indziej w Europie, nie tylko w Hiszpanii. Wiele winnic decyduje się także na uprawę biodynamiczną, eksperymentuje z dojrzewaniem win w glinianych amforach lub betonowych jajach. Ponadto znacznie ograniczają siarkowanie win.

Winnic przeważnie się nie nawadnia, mimo wyjątkowo suchego klimatu. Pomaga w tym fakt, że główna odmiana regionu, czyli monastrell prowadzona jest w sposób tradycyjny, jako rosnące nisko przy ziemi, głęboko ukorzenione krzewy. Podczas cięcia nadaje się im formę kielicha.

Terroir

Tereny Jumilla DOP rozciągają się od Morza Śródziemnego aż po płaskowyż La Mancha. Winnice położone są na wysokości od 400 do 900 m n.p.m. Gleby są kamieniste, piaszczyste albo piaszczysto-gliniaste, dobrze napowietrzone, z wysoką zawartością wapnia i niewielką ilością materii organicznej. Warto zwrócić uwagę na bioróżnorodność, która jest charakterystyczna dla winnic tej apelacji. W międzyrzędziach rośnie trawa, polne kwiaty, dziki tymianek, rozmaryn i oregano. Zapachu, jaki się tam roztacza, zwłaszcza w upalne dni, nie sposób zapomnieć.

Monastrell: król jest tylko jeden

Apelacja Jumilla DOP to przede wszystkim wina czerwone. Białe szczepy stanowią tu absolutną mniejszość.

Uprawy monastrella (w innych regionach świata znanego jako mourvèdre albo mataro) zajmują 75 proc. winnic w Jumilla DOP, bo tutejsze warunki klimatyczne bardzo mu odpowiadają. Jakość owoców jest bardzo wysoka, ponieważ plon jest ograniczany, a z jednego krzewu winogrodnicy zbierają zaledwie 5–6 kiści. Odmiana daje wina pełne charakteru, strukturalne, o nutach czarnej wiśni, morwy, korzennych przypraw, często także wzmocnionych akcentami kawy i kakao. Mają imponujący potencjał starzenia i doskonale pasują do miejscowej kuchni (patrz niżej). Praktycznie każda winnica, oprócz monastrella wytrawnego, robi także wino słodkie z tej odmiany. Z reguły jest intensywnie owocowe i świeże, ze świetnym balansem między naturalną (bez dodatkowego cukru) słodyczą a kwasowością.

Jeśli chodzi o inne odmiany czerwone, rośnie tu także tempranillo (5,3 proc.), syrah (5,2% proc.), garnacha tintorera (4,4 proc.) oraz cabernet sauvignon, merlot i petit verdot (mniej więcej około procenta całej powierzchni winnic w regionie).

Ze szczepów białych najpopularniejszy jest rdzenny airén (2,6 proc. upraw). Uprawianych jest kilka szczepów międzynarodowych (sauvignon blanc, chardonnay, viognier) i niewielkie ilości verdejo (tu nazywanego verdejo jumillano) oraz moscatel de grano menudo (muscat blanc à petits grains). Żaden z tych szczepów jednak nie przekracza jednego procenta całości nasadzeń.

Wino i jedzenie

Kuchnia Murcji jest sycąca, obfita, generalnie mięsna. Oprócz wieprzowiny (boczek, kiełbaski) z rusztu, popularne są koźlina, króliki oraz dziczyzna: zające, przepiórki i kuropatwy. Warto też spróbować choćby jednej z potraw tradycyjnych, mało znanych nie tylko za granicą, ale nawet w innych częściach Hiszpanii.

Gachamiga to w podstawowej wersji danie z mąki, wody, oliwy i czosnku. Składniki te, długo smażone na ogniu na wielkiej płaskiej patelni, zamieniają się w gęstą i spójną masę oblepiającą kawałki chleba. Tak właśnie się gachamigę zjada – maczając w niej chleb. To potrawa sycąca, dlatego często bywała podawana robotnikom podczas winobrania. Dziś pojawia się także na uroczystościach rodzinnych, ale wtedy w wersji bogatszej, np. z dodatkiem mięsa czy kiełbasek.

Gazpacho jumillano (lub: murciano) nie ma nic wspólnego z andaluzyjskim chłodnikiem z papryki i pomidorów, jaki znamy w Polsce. Jest to rodzaj gulaszu przyrządzanego na otwartym ogniu w patelni do paelli. W jego skład wchodzi mięso królika lub kurczaka (ew. zająca czy kuropatwy), górskie ślimaki (caracoles serranos) oraz połamany na kawałki cienki podpłomyk z pszennej mąki i wody. Konieczne przyprawy to tymianek i rozmaryn.

Zasada what grows together, goes together, świetnie sprawdza się w tym regionie. Dojrzewający w dębowych beczkach monastrell jest pełny i mocarny, dlatego stanowi dla miejscowej kuchni parą absolutnie idealną. Z kolei monastrell dulce to jego słodka odsłona, dlatego bardzo lubi się z popularnymi tu ciastkami migdałowymi i rollitos de vino (obwarzankami zrobionymi z ciasta z dodatkiem wina).

Polecani producenci

Bodegas Salzillo, Bodegas TorreCastillo, Microbodega Dobledeperez, Bodegas BSI, Bodegas Juan Gil, Bodegas Alceño

Kontakty do wszystkich winiarni należących do Jumilla DOP można znaleźć na stronie Jumilla Wine.

Enoturystom gorąco rekomenduję odwiedziny w Museo del Vino Jumilla, położonym w sercu parku narodowego Sierra del Carche. To 1500 m2 wystawy dotyczącej kultury i historii winiarstwa w regionie, która prezentuje eksponaty związane z uprawą winorośli i produkcją wina. Przy muzeum znajduje się sklep, gdzie można kupić wina pod wspólną marką Esencia Wines (z winiarni Casa de la Ermita oraz Hacienda del Carche). Można także umówić się na degustację.

Do Jumilli podróżowałam w ramach wyjazdu zorganizowanego przez ICEX España Exportación e Inversiones, reprezentowanego w Polsce przez Ambasadę Królestwa Hiszpanii.