Fascynujący północny Adriatyk

Północne wybrzeże Adriatyku to fascynujący makroregion winiarski o skomplikowanej historii. Krzyżują się w nim kultury, granice i doświadczenia, a efektem tego melanżu są, między innymi, niezwykłe wina o wyrazistej osobowości. Pisze o nich w zajmujący sposób w swej książce „North Adriatic” Paul Balke.

Zanim w 183 roku p.n.e. Rzymianie stworzyli Akwileję, byli tu już Grecy i Celtowie. Ziemie na północnych rubieżach Morza Adriatyckiego przechodziły z rąk Biznacjum do Franków. Rządzili tu Habsburgowie i Wenecja. W 1866 roku zachodnia część Friuli dołączyła do zjednoczonych Włoch. Po I wojnie światowej wschodnia część regionu przypadła Jugosławii. W 1992 roku, po jej rozpadzie, większość Istrii stała się częścią Chorwacji, a północny brzeg półwyspu, Goriška Brda i Kras – Słowenii. Od 2013 nad wszystkimi tymi ziemiami rozpościera się parasol Unii Europejskiej. 

Mówi się tu po włosku, słoweńsku i chorwacku, ale też niemiecku, w retoromańskim języku friulijskim, weneckim, istrorumuńskim i w dialektach Istrioto (na Istrii) i Veglioto (na Krku).

Wspólny jest krajobraz skrawka lądu wciśniętego między morze i Alpy. Wspólne są też odmiany winorośli, z których powstają oryginalne wina: rebula (ribolla gialla), piculit (picolit), refošk (refosco), teran (terano) i wiele, wiele innych, zarówno lokalnych, jak i międzynarodowych. 

Holenderski dziennikarz (a przy okazji, wydawca, pianista i winiarz) Paul Balke twierdzi, że aby zrozumieć tutejsze wina i regiony trzeba patrzeć na nie z perspektywy całego regionu i jego wspólnej historii. Zwłaszcza, że, jak widać, państwowe granice są tu wyjątkowo nietrwałe i przywiązywanie się do tymczasowej administracji nie ma większego sensu. 

W świetnie wydanym i bogato ilustrowanym albumie Balke opisuje szczegółowo historię północnego Adriatyku, geologię i klimat makroregionu, uprawiane w nim odmiany i prawo winiarskie. Przedstawia szczegółowo w osobnych rozdziałach subregiony: Colli Orientali, Collio/Brdę, Isonzo, Grave, Aquileę, Carso/Kras, Dolinę Vipawy, Istrię i Kwarner. 

Osobny rozdział poświęca lokalnej gastronomii. Dodatkowo pisze o miejscowych potrawach w każdym z rozdziałów poświęconych poszczególnym regionom. Dużo jest w „North Adriatic” ciekawostek, miejsc godnych polecenia, nie tylko tych związanych z winem. Książkę można zatem traktować też jako świetny przewodnik po pograniczu włosko-słoweńsko-chorwackim.

To nie pierwsze tego typu dzieło Balkego. Kilka lat wcześniej przygotował podobną publikację na temat Piemontu (z rozdziałami o Dolinie Aosty i Ligurii). Obecnie pracuje nad kolejnym przewodnikiem, tym razem po Kampanii. Wydał też CD „Paul Balke Solo” z utworami fortepianowymi m.in. Bacha, Chopina i Debussy’ego. W Piemoncie tłoczy pod własnym nazwiskiem wino czerwone, w Goriškiej Brdzie – białe.

North Adriatic
Friuli Venezia Giulia – West Slovenia – Istria – Kvarner

Autor: Paul Balke
Wyd. A.C.P. Balke (2020)
Cena: 50 euro

Książkę zamówić można na stronie autora www.paulbalke.com