10 niezwykłych bieli z Portugalii
Od lat wieszczymy białym winom z Portugalii wielkość. W ciągu ostatniej dekady dystans dzielący je od wielkich czerwieni z Douro, Dão czy Alentejo bardzo się zmniejszył, a po wizycie na targach Grandes Escolhas Vinhos & Sabores 2022 w Lizbonie mogę donieść, że wiele z nich osiągnęło wybitny poziom. Do tego mają coś, czego nie znajdziemy w innych miejscach świata – bezlik mało znanych szczepów, nikomu nieznane siedliska, takie jak Porto Santo z archipelagu Madery, oraz mineralność we wszystkich odcieniach: granitowym, wapiennym, wulkanicznym i morskim.
Oto 10 portugalskich bieli, które łączą wysoki poziom z nieoczywistym charakterem:
Casa da Passarella Dão O Fugitivo Uva-Cão 2020
Bodaj jedyne wino odmianowe ze starego szczepu występującego wyłącznie w starych winnicach Serra da Estrela. Słynie – o ile można tak powiedzieć – z wysokiej kwasowości. Uva-cão sadzono tradycyjnie przy wejściu do winnicy, bo smak winogron skutecznie zniechęcał niechcianych przybyszów. To wino powstało z owoców 60-letniej parceli. Pachnie cytrusami i melonem. Czyste, precyzyjne z kwasowością, której nie powstydziłby się niejeden producent z północnej Polski (31€). ♥♥♥♥
Ramilo Lisboa Galego Dourado Branco 2021
Rzadka odmiana pochodząca z lizbońskich apelacji Carcavelos i Colares. Wino dojrzewało pół roku we francuskim dębie. Ma bardzo atrakcyjny aromat złożony z nut cytrusów, banana, przypraw i suszonych owoców. Mineralne, apetyczne, pikantne, z mocną dawką świeżości (40ę). ♥♥♥♥
A&D Wines Quinta de Santa Teresa Vinho Verde Esculpido Avesso Vinhas Velhas 2020
Avesso wyróżnia się w omawianym gronie wyrobioną już marką, ale ciągle pozostaje w cieniu bardziej popularnych odmian Vinho Verde. Tu mamy interpretację bardzo poważną, pochodzącą z najstarszych, około 80-letnich winnic Quinta de Santa Teresa. Macerując krótko na skórkach i dojrzewając rok w dębie, rozwinęło aromat złożony z nut tostowych, maślanych, pomarańczowych, rozgrzanego kamienia. Majestatyczne, rozłożyste, a przy tym bardzo mineralne (20€). ♥♥♥♥♡
Herdade Barranco do Vale Algarve Reserva Branco 2019
Mało znany w Polsce region, ale dobrze znana obsada – arinto, antão vaz i alvarinho. Całość przeleżała siedem miesięcy w beczce. W aromacie dostajemy cytrusy, tytoń, pieprz i sporo mineralności. Średniej budowy, z dużą dawką kwasowości i pikanterią. Rewelacyjna relacja jakości do ceny (10€)! ♥♥♥♥
António Maçanita Profetas e Villões Listrão dos Profetas 2021
Najbardziej oblegane stoisko wydarzenia należało do António Maçanity, dziś bodaj najgłośniejszego nazwiska Portugalii. Profetas e Villões to projekt jego i Nuno Farii, restauratora z Madery. Panowie wspólnie postanowili pokazać światu niezwykłe wina z wysepki Porto Santo leżącej na północny wschód od Madery. Efekt jest elektryzujący. Listrão znane też jako palomino fino lub listán blanco, pochodzi z 80-letnich krzewów. Pachnie jabłkiem, tytoniem i intensywną morsko-wapienną mineralnością (krzewy rosną na piasku). Szczupłe, ale złożone i charakterne (60€). ♥♥♥♥
António Maçanita Profetas e Villões Madeirense Caracol dos Profetas 2021
Największa osobliwość zestawienia. Znowu wyspa Porto Santo, ale tym razem szczep, którego nie znajdziemy nigdzie indziej. Caracol owocuje na ledwie kilku hektarach. Krzewy, z których zrobiono to wino, mają do 40 do 80 lat. Do produkcji wykorzystano wyłącznie kadzie ze stali nierdzewnej, wino dojrzewało kilka miesięcy na osadzie. Ma jedyny w swoim rodzaju aromat kwiatów, tytoniu, nut zwierzęcych, morskich i mineralnych. Odmieniana na wszystkie przypadki mineralność tu osiąga niespotykaną, głębinową formę, a całość obleczona jest równie ekscentryczną, drobnoziarnistą fakturą. Żywa skamielina (60€). ♥♥♥♥+
Anselmo Mendes Vinho Verde Tempo 2017
Nazwisko kultowe, szczep też doskonale znany (alvarinho), ale Tempo zasłużyło, by znaleźć się w zestawieniu win nieoczywistych. Zaskakujący może być już sam wiek – aktualny rocznik na rynku to 2017. Wino powstało powszechną niegdyś w Minho metodą fermentacji na skórkach, która nadaje winu bursztynowy kolor i wzmacnia strukturę. 7–9 miesięcy w dębie nie nadwątliło ekspresyjnego aromatu cytrusów, fenkułu, chmielu i herbaty. Poważne, złożone, skoncentrowane, delikatnie taniczne i oczywiście mineralne. Sześciolatek z długim potencjałem (48€). ♥♥♥♥♡
António Maçanita / Azores Wine Company Pico Vinha Centenária 2020
Znów António Maçanita, ale tym razem Azory. Field blend arinto dos açores, verdelho, alicante branco i boal. Grona pochodzą z ponad 100-letniej winnicy. Wino spędziło dziewięć miesięcy w dębie, ale w aromacie jest całkowicie zdominowane przez wulkaniczny charakter, któremu asystują cytrusy i pieprz. Strzeliste, słone i pikantne. Koktajl z bazaltu, wody morskiej i przenikliwego, atlantyckiego wiatru (85€). ♥♥♥♥♡+
Jorge Rosa Santos Alentejano Explicit Elementar Antão Vaz 2019
Szczep antão vaz zazwyczaj występuje w kupażach, tu dostajemy wersję solo, którą niewielki, ale ambitny rodzinny producent z Alentejo wypuszcza na rynek późno. Grona pochodzą z winnicy o granitowym podłożu. Wino jest telluryczne, pachnące cytrusami i tytoniem, dość szczupłe, a przy tym złożone i charakterne, ze słoną końcówką (23€). ♥♥♥♥
Quinta de Chocapalha Lisboa Viosinho 2020
Nowość w portfolio Sandry Tavares – odmianowe viosinho, szczep, który zdecydowanie bardziej kojarzy się z rodzinnym Douro. Dojrzewało 8 miesięcy w beczkach z francuskiego dębu. Pachnie jabłkiem, gruszką i odrobiną nut kwiatowych. Rozłożyste, zniuansowane, precyzyjne, ze zwartą, apetyczną fakturą (11€). ♥♥♥♥
Do Portugalii podróżowałem i degustowałem na zaproszenie organizatorów.