7 rzeczy o Dão
..czyli o górzystym regionie winiarskim Portugalii, któremu nie udało się oszukać przeznaczenia. Na szczęście.
1. Co to jest Dão? – Najstarsza portugalska apelacja kontrolowanego pochodzenia – jej granice ustanowiono w 1908 roku. Ze wszystkich stron otoczone górami, chroniącymi zarówno przez upałami klimatu kontynentalnego, jak chłodem i wilgocią znad oceanu, było – w teorii – jednym z najlepszych regionów do produkcji win czerwonych w Portugalii. Ta teoria nijak się jednak miała do praktyki, a wina z Dão po prostu rozczarowywały. Rozdźwięk wynikał z zawiłych kwestii społeczno-ekonomicznych. Na szczęście dziś Dão się zmieniło, a wynikiem tego są finezyjne, elaganckie wina z granitowych pagórków.
2. Historia Dão – Winorośl uprawiano tu jeszcze przed naszą erą. W XIX wieku Dão w ponad 90% było obsadzone szczepem touriga nacional – dziś będącą winiarskim sztandarem Portugalii, która zresztą stąd właśnie pochodzi. Jednak tutejsze wina służyły wówczas do podrasowywania Douro czy Bordeaux, spustoszonych przez filokserę. XX wiek to porządki Salazara, czas monopolu spółdzielni i zakazu sprzedaży winnic prywatnym przedsiębiorcom. Selekcja owoców nie istniała, najlepsze przerabiano z najgorszymi, wina niegdyś świetne mocno się uśredniły, a świadectwem dawnej renomy i jakości win z Dão były jedynie wina Casa de Santar i Caves São João (oryginalnie usytuowane w Bairradzie). Szczęśliwy i oświecony będzie ten, kto spróbuje owych dobrych win z lat 60 i 70. To wciąż możliwe.
3. Winny krajobraz Dão – Od powstania apelacji w 1908, granice Dão nie przesunęły się nawet o milimetr. Większość winiarskiego regionu zajmuje niemal całość południowej części Beira Alta w dystryktach Viseu, Coimbra i Guarda. To ponad 3800 km2, z czego tylko około 20 tys. hektarów stanowią winnice, a w krajobrazie dominują gęste lasy sosnowe i eukaliptusowe. Barierę dla pogody z kontynentu i znad oceanu stanowią pasma górskie: Serra da Estrela (na wschodzie), Serra da Caramulo (na zachodzie), Buçaco (na południowym zachodzie) i Serra da Lapa (na północy). Ponad 3/4 winnic leży na poziomie od 400 do 700 m n.p.m., choć niektóre sięgają 1000 m. Średnie opady w roku są wysokie (1200 mm), jednak przypadają głównie w zimie, natomiast lipiec i sierpień są zawyczaj zupełnie suche. Dominują gleby granitowe, ale zdarzają się też gliny i piaski.
4. Szczepy winogron w Dão – Większość produkcji apelacji stanowią wina czerwone z touriga nacional, tinta roriz (lokalna nazwa tempranillo), leciutkiego alfrocheiro i pieprznego jaén. Królową pozostaje touriga nacional – musi stanowić minimum 20% wina w apelacji Dão (nie licząc jednoszczepowych), daje najpoważniejsze wina zdolne do długiego starzenia.
Wśród białych odmian warto wyróżnić bogaty, brzoskwiniowy encruzado, ale popularne są także bical, cercial i malvasia fina (czasem występuje pod nazwą arinto do Dão). Całkowita produkcja regionu to około 45 mln litrów każdego roku, z czego większość stanowią mieszanki, choć niemało jest też win jednoodmianowych.
5. Jak smakuje Dão? – Wina białe i czerwone mają pewien wspólny mianownik, który jest też największym atutem tego regionu: intensywnym aromatom, niepopadającym jednak w przesadną konfiturowość i tropikalną słodycz, towarzyszy lekka budowa i wysoka kwasowość. Czerwone Dão to wino aromatyczne, soczyście owocowe, lekko pikantne i mineralne. Wina białe, które zazwyczaj są mieszanką encruzado i malvasia fina, pachną kwiatowo-owocowo, ale są szczupłe, przestrzenne, bardzo wytrawne i wyraźnie mineralne. Czyste encruzado podąża w kierunku kwiatowym i świetnie się starzeje – wówczas aromaty kwiatów ustępują miejsca nutom orzechowym, miodowym, krzemiennym. Ciekawe są też bogatsze, fermentowane w dębie wersje encruzado.
6. Producenci w Dão: rekiny, płotki, imigranci… – W kontekście najnowszej historii Dão nie dziwi fakt, że dominującą rolę odgrywają wciąż duże firmy (Sogrape czy Borges, między innymi). Warci uwagi są mniejsi producenci: Quinta dos Roques (szczególnie wina odmianowe z encruzado i malvasia fina), biodynamiczna Casa de Mouraz, trwająca przez dekady mimo dyktatury spółdzielni Casa de Santar, ambitna i efektowna Júlia Kemper czy Casa da Passarella, osiągająca wyżyny elegancji i nonszalancji jednocześnie. Warunki i wielki potencjał Dão kusi inwestorów i winiarzy poza granicami apelacji. Jednym z najgłośniejszych imigrantów jest Dirk Niepoort – najjaśniejsza gwiazda porto i Douro, który od kilku lat, z niebywałym rezultatem, robi wina również w Dão.
7. Polecane wina:
Boas Quintas Dão Barão de Vilar 2013 – fantastyczny wstęp do tematu Dão (29 zł, Mielżyński)
Niepoort Dão Rótulo 2013 – superpijalne Dão w nowoczesnym stylu (49 zł, Atlantika)
Álvaro Castro Dão Reserva Encruzado 2013 – świetne białe Dão z odmiany robiącej ogromną karierę (85 zł, Vini e Affini)
Dão M.O.B. 2011 – dużej klasy Dão z wyższej półki – polecamy też wersję białą (110 zł, Mielżyński)
- 16
- …
Komentarze