9 rzeczy o Gavi
1. Co to jest Gavi? – Apelacja kontrolowanego pochodzenia DOCG w Piemoncie we Włoszech. Gavi było pierwszym białym winem z Włoch, które zdobyło międzynarodową sławę. Obecnie bardziej na fali są choćby Arneis i Moscato d’Asti, co zmobilizowało lokalnych producentów do pracy nad jakością win oznaczonych Gavi DOCG.
2. Skąd pochodzi Gavi? – Apelacja leży w południowo-wschodniej części Piemontu, w prowincji Alessandria, tuż przy granicy z Ligurią. Obejmuje winnice na terenie 11 gmin – areał upraw wynosi ok 1,5 tys. ha.
3. Z czego powstaje Gavi? – Z białego szczepu Cortese. Pierwsze udokumentowane informacje o tym szczepie pochodzą z roku 1614; w 1782 r. markiz Doria w liście do swego urzędnika informował o eksporcie Cortese do Ameryki. Następnie szczep został opisany w XIX w. przez włoskich ampelografów – Pietra Paola Demarię i Carla Leardiego. Cortese charakteryzuje się wysoką kwasowością i aby ją okiełznać w winie, winogrona muszą być bardzo dojrzałe. Dlatego często poza Gavi (DOC Oltrepò Pavese i Garda) odmiana dodawana jest do mieszanek, aby podnieść kwasowość. Łącznie we Włoszech obejmuje dziś 3,1 tys. hektarów.
4. Geografia – winnice Gavi DOCG położone są między wzgórzami Monferrato i doliną Padu na północy a Apeninem Liguryjskim na zachodzie i południu. W linii prostej niektóre parcele od Morza Liguryjskiego dzieli ledwie 20 km. Bliskość akwenu sprawia, że morska bryza płynie przez winnice, osuszając je, co chroni przed chorobami i jednocześnie umożliwia optymalne dojrzewanie gron. Winnice położone są na wysokości od 150 do 450 m n.p.m. – dzienne amplitudy temperatury są tu znaczne, co sprzyja rozwojowi aromatów i zachowaniu znacznej kwasowości w gronach.
5. Gleby w Gavi – ziemie w Gavi można podzielić na dwie kategorie: położone bliżej gór terre bianche, czyli wapienie ze wstawkami piaskowca, suchsze, sprzyjające winom kwasowym, oraz terre rosse, czyli cięższe, czerwone, żelaziste gliny, rodzące wina mocniej zbudowane, pełne, krąglejsze.
6. Rodzaje win Gavi – Początkowo Gavi produkowane było jako młode wino białe, przeznaczone do szybkiej konsumpcji. Jednak cechy szczepu Cortese pozwalają zachować wina w dobrej kondycji przez dłuższy czas – nawet ponad 10 lat. Gavi DOCG to proste, lekkie wino, dojrzewające w stalowych kadziach. Gavi DOCG Riserva miało kontakt z beczką, czasami stosowana jest fermentacja jabłkowo-mlekowa. Coraz większą popularnością cieszą się także wina musujące – Gavi DOCG Spumante Metodo Classico; przewidziana jest także kategoria Spumante Riserva dla win dojrzewających na osadzie drożdżowym min. 18 miesięcy.
7. Jak smakuje Gavi? – Wojtek Bońkowski uważa, że smakuje jak woda z kroplą cytryny. Przemysłowe Gavi faktycznie, ale nie skupiajmy się na masówce. Dobre Gavi można podzielić na dwie kategorie – lekkie, świeże, cytrusowo-mineralne wina przeznaczone do szybkiej konsumpcji, dojrzewane tylko w zbiornikach stalowych, oraz beczkowe Riservy, które charakteryzują się nutami maślanymi, białych owoców, kwiatów akacji i solidną, krągłą budową – świetne wino kulinarne. Cechą charakterystyczną dla Gavi jest słoność – powinniście ją znaleźć nawet w najprostszych butelkach – oraz niska zawartość alkoholu, najczęściej 12–12,5%.
8. Do czego pić Gavi? – Lekkie Gavi świetnie odnajdzie się w towarzystwie sałat, chudych ryb i owoców morza – choćby krewetek z czosnkiem, chili i kolendrą. Pełne, mocniej zbudowane egzemplarze poradzą sobie z tagliatelle z prawdziwkami i krewetkami w śmietanie, udźwigną królika, a nawet cielęcinę. Spróbujcie również Gavi z typową piemoncką przystawką vitello tonnato (pieczeń cielęca na zimno z tuńczykowym majonezem) – obłęd.
9. Najlepsi producenci Gavi – według oficjalnych danych w apelacji jest 200 hodowców winogron, z czego 1/3 samodzielnie wytwarza wina, 1/3 sprzedaje winogrona, ai 1/3 skupuje grona i butelkuje wino pod swoją marką. Z ostatniej wizyty w Gavi wynika, że dobry poziom trzymają następujący producenci:
La Ghibellina
Villa Sparina (importer w Polsce: Mielżyński)
Morgassi Superiore
Broglia
La Caplana (Eredi di Guido Gerolamo)
Giordano Lombardo (wina biodynamiczne)
La Chiara
La Mesma (świetne spumante)
Do Gavi podróżowałem na zaproszenie Consorzio Tutela del Gavi.