10 rzeczy o Cavie
…które powinieneś wiedzieć, zanim wydasz majątek na szampana.
1. Co to takiego? – Hiszpańskie wino musujące, w którym druga fermentacja (zapewniająca winu bąbelki) następuje w butelce. Ta wynaleziona w Szampanii metoda nazywana jest „klasyczną” lub „tradycyjną”.
2. Gdzie powstaje? – Głównie w regionie Katalonia.. Powstaje tam 95% z ponad 250 mln produkowanych rocznie butelek Cavy, a stolicą apelacji jest położone niedaleko Barcelony miasteczko Sant Sadurní d’Anoia. Jednak przepisy apelacji DO Cava dopuszczają produkcję w kilkunastu innych hiszpańskich prowincjach takich jak Barcelona, Tarragona, Lleida, Girona oraz już poza Katalonią – La Rioja, Álava, Saragossa, Nawarra, Walencja i Badajoz… To jedyna taka dziwna apelacja kontrolowanego pochodzenia na świecie.
3. Z czego? – Dopuszczone są odmiany białe (macabeo, parellada, xarel.lo, subirat parent, chardonnay) i czerwone (garnacha tinta, monastrell, trepat, pinot noir). Większość Cav powstaje na bazie białych odmian, a najpopularniejsze są mieszanki macabeo, parellady i xarel.lo. Wina jednoszczepowe należą do rzadkości i dopiero w ostatnich latach modne stały się odmianowe chardonnay i pinot noir. Modne stają się także – wcześniej zaniedbywane – wina różowe: tutaj oprócz pinot noir pojawia się ciekawy lokalny trepat.
4. Jak czytać etykiety? – Poza producentem i nazwą własną (nie zawsze) na etykiecie znajdziemy informację o długości starzenia i poziomie wytrawności. Najkrótszy wymagany okres dojrzewania wina w butelce to 9 miesięcy. Jeżeli spędziło ono na osadzie przynajmniej 18 miesięcy, to ma prawo do określenia reserva, a przy wydłużeniu tego okresu do 30 miesięcy można je nazwać gran reserva. Nowością jest kategoria cava de paraje calificado, pochodząca ze ściśle określonej winnicy i leżakująca min. 36 miesięcy. Te dwa ostatnie określenia przysługuje winom, w których poziom cukru nie przekracza 12 g/l. Stopień wytrawności mierzony jest poziomem cukru na litr, a na etykiecie znajdziemy jedno z poniższych określeń:
Brut Nature – do 3 g
Extra brut – 3–6 g
Brut – do 12 g
Extra Seco – 12–17 g
Seco – 17–32 g
Semiseco – 32–50 g
Dulce – ponad 50 g.
5. Jak smakuje? – Podstawowe Cavy bazują na katalońskich odmianach, a ich aromat zdominowany jest przez zielone jabłka. Domieszka chardonnay wzbogaca je o nuty cytrusów i ananasa. Poważniejsze wina mają mocniejszą strukturę, a najciekawsza z autochtonicznych odmian – xarel.lo – daje po latach aromaty orzecha włoskiego i miodu. Różowe Cavy są delikatnie owocowe, jak na wina różowe – dość ciemne i intensywne. Duży wpływ na smak ma poziom cukru: im jest go mniej, tym wyraźniej dochodzą do głosu typowo odmianowe aromaty. Hiszpania już dawno wybrała Cavy wytrawne i coraz trudniej znaleźć tam popularne u nas, wyraźnie słodkie Seco i Semiseco.
6. Czy rocznikowa Cava jest lepsza? – To zależy od producenta. Najwięksi i najbardziej znani wypuszczają swoje prestiżowe etykiety bez podawania rocznika. Jednak w ostatnich latach rocznikowych Cav jest coraz więcej, a kilku niewielkich, ale bardzo wysoko cenionych producentów wypuszcza tylko rocznikowe wina.
7. Ile kosztuje? – W Hiszpanii butelka Cavy kosztuje 5€ za wino podstawowe z supermarketu po 100€ za najdroższe rocznikowe. W Polsce ceny win supermarketowych zaczynają się od 20 zł, a najlepsze cuvées kosztują ponad 200 zł. Najczęściej jest to jednak wydatek rzędu 60–100 zł.
8. Cava czy szampan? – Zależy od gustu i zasobności portfela. Bez wątpienia proste Cavy są winami mniej złożonymi i bogatymi niż szampany, ale Gran Reservy najlepszych producentów osiągają już klasę dobrych butelek z Szampanii. Główną rolę gra jednak cena – prosta Cava kosztuje 1/3 tego, co prosty szampan i dlatego zdobywa popularność na całym świecie.
9. Gdzie kupować? – Supermarketowe półki zdominowane są przez dwóch największych graczy – Codorníu i Freixenet. Wina mniejszych winiarzy można znaleźć u różnych importerów. A szukać warto, gdyż w ostatnich latach trafiły do Polski najbardziej znane i cenione Cavy takie jak Gramona, Raventós i Blanc, Juvé & Camps czy Torelló.
Tutaj sprawdź polecane wina Cava.
10. Odszczepieńcy – Cava jaki tani zamiennik szampana, produkowany w dużej mierze przez wielkie rozlewnie, spotyka się od lat z zagorzałą krytyką winiarzy z Katalonii. Po wielokrotnych próbach podniesienia kryteriów jakościowych w obrębie apelacji, grupa czołowych producentów win musujących – Gramona, Llopart, Nadal, Recaredo, Sabaté i Coca, Torelló, Huguet-Can Feixes, Júlia Bernet i Mas Candí – opuściła ją, zakładając własne stowarzyszenie i para-apelację Corpinnat. Obecnie powstała też druga, już oficjalna apelacja dla katalońskich musiaków wysokiej jakości – Penedès Clàssic. Dla przeciętnego konsumenta efektem jest wielkie zamieszanie, jednak fakty są proste: dzisiaj najlepsze (de facto) Cavy nie noszą tej nazwy na etykiecie.
11. Co do tego jeść? – Prawie wszystko. Prosta Cava nadaje się wyśmienicie na aperitif, bogatsza w smaku Reserva pasuje do ryb i owoców morza, a kilkuletnia Gran Reserva bez problemu zniesie różnorodne risotta i paelle. Różowe wersje pasują do wszelkiego ptactwa i makaronów z mięsnymi sosami. Z deserami trzeba uważać, gdyż zwiewne z natury aromaty szybko polegną pod naporem słodyczy i korzennych przypraw, ale w Hiszpanii sporo jest butelek oznaczanych Dolç albo Cava de Postres, które z uwagi na spory cukier są odpowiednie nawet do czekoladowych deserów.
- 7
- …
Komentarze